Pareto ilkesi nedir? Pareto ilkesi yatırımda nasıl uygulanır?

Anahtar Bilgiler 

• Pareto ilkesi, ismini İtalya doğumlu ekonomist Vilfredo Pareto’dan alır. 

• Pareto ilkesi, Vilfredo Pareto tarafından İtalya’daki ve diğer ülkelerdeki gelir dağılımı ve refah ilişkisini ölçmek yapılmış bir gözlemdir. 

• Robert Koch ve Joseph Juran gibi isimler, Pareto ilkesinin iş dünyasına da uygulanabileceğini keşfetmişlerdir.  

• Pareto ilkesi kabaca sonuçların %80’inin, nedenlerin %20’sinden geldiğini öngörür.

 

Selam Paparalı!  

“For every action, there is an equal and opposite reaction.”

Fizik biliminin temellerini oluşturan isimlerden biri olan Isaac Newton'ın üçüncü yasası, her kuvvete karşılık, her zaman eşit ve ters bir tepki kuvveti olduğunu söyler. Bunu gerçek hayatta uyarladığımızda, eylemlerin sonuçları olduğu gerçeğiyle karşı karşıya kalırız. Verdiğimiz kararlar, çeşitli sonuçlar doğurur ve ilgili bağlamda bu sonuçlar, söz konusu kararlarımızla ilişkilenir. Sonuçların %80’inin, nedenlerin %20’sinden kaynaklandığını öne süren bir teoriyle belki de daha önce karşılaştın. Karşılaşmadıysan da merak etme, bu yazımızda bu teoriyi, Pareto ilkesini konu ediyoruz.

Pareto ilkesi nedir?  

80-20 kuralı olarak da bilinen ve ismini İtalya doğumlu ekonomist Vilfredo Pareto'dan alan Pareto ilkesi, sonuçların %80’inin nedenlerin %20’sinden geldiğini öne süren bir teoridir. Pareto’ya göre girdiler ve çıktılar arasında eşit olmayan bir ilişki vardır.

Pareto ilkesinin temelleri, Vilfredo Pareto’nun İtalya’daki toprakların %80’inin nüfusun %20’sine ait olduğuna ilişkin gözlemleriyle atılır. 20. yüzyılın başlarında İtalya’da toprak beyleri hüküm sürüyor, burjuvazi ve halk arasındaki fark bir şeylerin eşit olmadığını işaret ediyordur. Pareto’nun geliştirdiği teori, genelde servet dağılımı ve nüfus arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. İtalya dışındaki ülkeleri de inceleyen Vilfredo Pareto, benzer durumun farklı ülkelerde de geçerli olduğunu görür.

Robert Koch ve Joseph Juran gibi iş dünyası profesyonellerinin ve yönetim teorisyenlerinin çabalarıyla iş dünyasında anlam kazanan Pareto ilkesi, insan kaynaklarından finansa, üretimden yatırıma birçok disiplin için uygulanabilir. Pareto ilkesinin farklı iş birimlerindeki karşılığı, aşağıdaki gibi özetlenebilir.  

• Satış hacimlerinin %80’i, müşterilerin %20’sinden gelir. 

• Şirket gelirlerinin %80’i, ürünlerin en iyi performans gösteren %20’lik bir kısmından elde edilir.  

• İş başarınızın %80’i, yüksek olasılıkla çalışanlarınızın %20’sinin çabalarına dayanır. 

• Pazarlama başarınızın %80’i, pazarlama stratejilerinin %20’lik kısmından kazanılır.
  
  

Pareto ilkesinin avantajları ve dezavantajları 

Pareto ilkesi, olaylar arasındaki neden sonuç ilişkisini kavramak için genel ve kolay kavranabilir bir pencere açar. Nedenleri ve sonuçları değiştirmek üzere bir eyleme geçilecekse, Pareto ilkesinin önerdiği oranlamalar kullanılabilir. Örneğin; 10 müşterisi olan bir şirketin gelirlerinin %80’i, 2 müşteriden geliyorsa, şirket bu müşterilerin memnuniyeti için daha fazla çalışabilir. Örneğin bir olumsuz sonucun kaynağı %20’lik bir yanlış uygulamaysa, geliştirme çalışmalarına bu %20’den başlanabilir.

Dezavantajları arasında ise bu gözlemin her zaman doğru olmayabileceği gerçeği karşına çıkar. Oranlar değişiklik gösterebilir, başarı ya da başarısızlıkların sebebi başka bir yerde olabilir. Pareto ilkesi kesin bir yasa değildir, yalnızca pek çok durumda geçerli olabileceği içgüdüsel olarak kabul edilebilen bir gözlemdir.

Pareto ilkesi yatırımda nasıl uygulanır? 

Her zaman geçerli olma zorunluluğu olmadan, Pareto ilkesinin portföy yönetimine de uygulanabileceğini söyleyebiliriz. Bir yatırım portföyündeki getirilerin %80’inin, portföydeki öğelerin %20’sinden gelme olasılığı her zaman vardır. Unutma, piyasalar ve yatırım süreçleri değişkendir ve Pareto ilkesi de bu değişkenlikten etkilenir. Dolayısıyla kesin ve net bir formül sunmaz. Yine de referans alınabilir ve portföy seçerken bu ilke göz önünde bulundurulabilir.  

Temettü yatırımcılığı stratejisini benimseyen ve temettü emekliliğine katkıda bulunan yatırımlar yapan yatırımcılar için, Pareto ilkesini şu örnek üzerinden anlamak fazlasıyla kolaydır. 

• 40 yıl boyunca her yıl Amerika borsalarında güvendiğin şirketlere 5.000 dolar yatırım yapmaya karar verdiğini düşünelim.  

• Toplam yatırım miktarın 200 bin dolar olacaktır.  

• Bu yatırımlardan elde edeceğin ortalama yıllık geliri de S&P 500’ün enflasyona göre ayarlanmış ortalamasının biraz altında kalan %7 değeri üzerinden hesaplayalım. 

• Bu durumda, planına sadık kaldığında, 40 yılın sonunda 1 milyon 68 bin dolarlık bir kazanımın olacağını düşünelim.  

• Burada bileşik faiz devreye girer. Bir başka deyişle ilk yıl yatırdığınız 5.000 dolar, 40 yıl boyunca birleşecek ve sonunda 74 bin 872 dolar katkıya dönüşecektir.  

• Son 1 yılda yaptığınız 5.000 dolarlık katkı ise 40 yıllık vade dolduğunda ana paraya temelde 5.350 dolar ekleyecektir.  

• Bir başka deyişle vadenin sonuna yaklaştıkça, her yıl koyduğun 5.000 dolar daha az yıl birikeceğinden, o tutardan elde ettiğin getiri de azalacaktır. 

• Bu durum, ilk yıllarda yaptığın yatırımların, toplam birikim miktarında daha büyük etkiye sahip olacağını kanıtlar.

 

Pareto ilkesi sihirli bir formül değildir, yalnızca mevcut bir gerçekliği açıklamaya yarar. Zamansallığın ve ilişkiselliğin yalın bir anlatımıdır. Kabul edilebilir bir gerçekten fazlasını sunmaz. Yine de portföyünü çeşitlendirirken veya uzun vadeli yatırım planları yaparken, Pareto ilkesinin geçerli olabileceğini aklında tutabilirsin. Örneğin; portföyündeki şirketlerin %20’sini gerçekten gelir getirebileceğine inandığın, temettü ödemesi şirketlerden oluşturursan, kazançlarının %80’ini bu şirketlerin getirilerine bağlı olacağını varsayabilirsin.

Papara Yatırım Hesabı aç, portföyünü çeşitlendirmeye hemen başla! 

Paparalı, yatırım süreçleri her zaman risklidir ve farklı sonuçları olabilir. Yine de üstte de belirttiğimiz gibi Pareto ilkesi portföyünü çeşitlendirirken sana genel geçer bir kavrayış sunar. Bu kavrayışı hemen uygulamaya dökmek istersen, Amerika borsalarında işlem yapabileceğin ve dünyaca ünlü şirketlerin hisse ortaklarından birine dönüşeceğin Papara Yatırım Hesabını hemen açabilirsin.

Papara Yatırım Hesabını açmak için farklı bir uygulama indirmen gerekmez. Yatırım Hesabını alıştığın Papara deneyimiyle kullanmaya hemen başlayabilirsin. Henüz Paparalı değilsen aşağıdaki butona dokun ve birkaç dakika içinde Papara hesabını açarak yatırım dünyasına ilk adımını Papara ile at!

Papara Hesabı Aç!