Çeyrek raporu analizi nasıl yapılır?

Anahtar Bilgiler

• Üç aylık kazanç raporu olarak da adlandırılan çeyrek raporu, halka açık şirketlerin performanslarını bildirmek için 3 ayda bir hazırladıkları bir dokümandır.
• Çeyrek raporlarında üç temel bilgi yer alır: Son çeyreğe ilişkin satışlar, giderler ve net gelirler.
• Çeyrek raporu analizi yaparken ilk olarak şirketin gelir, net gelir, hisse başına kazanç, faiz ve vergi öncesi kazanç (FVÖK) gibi verilerine göz atmak gerekir.
• Çeyrek raporundaki verilerin ayrı ayrı incelenmesi, fakat genel değerlendirmenin verilerin tamamı göz önünde bulundurularak yapılması önerilir.
  
  

Selam Paparalı!

Belirli dönemlerde şirketlerinin çeyrek raporları açıkladığını duyarsın. Bu her zaman yılın 3, 6, 9 ve 12. aylarında olmaz zira şirketlerin mali yılları takvim yılından farklı olabilir. Halka açık olan, yani hisse senetleri borsada işlem gören şirketler, yatırımcılarına üç ayda bir finansal performanslarına dair bir rapor sunmak durumundadır. Üç aylık performansların bildirdiği çeyrek raporları, şirketlerin gelecekte nasıl performans göstereceğine dair ipuçları da taşıdığından, analistler ve yatırımcılar için de önem arz eder.

Bu yazıda öncelikle “çeyrek raporu nedir?” sorusuna ayrıntılı bir yanıt vereceğiz. Sonra bir şirketin çeyrek raporunda karşılaşacağın veri ve kavramların ne anlama geldiğini açıklayıp, “çeyrek raporu nasıl analiz edilir?” sorusunu yanıtlamaya çalışacağız. Hazırsan, başlıyoruz!

Çeyrek raporu nedir?

Çeyrek raporu ya da üç aylık kazanç raporu, halka açık şirketlerin performanslarını bildirmek için hazırladıkları bir dokümandır. Çeyreklik raporlar net gelir, hisse başına kazanç, devam eden faaliyetlerden elde edilen kazançlar ve net satışlar gibi kalemler içerir. Yatırımcılar, üç aylık kazanç raporlarını analiz ederek, şirketin mali durumunu ölçebilir ve yatırıma değer olup olmadığına karar verebilir.

Çeyrek raporları genellikle gelir tablosu, bilanço ve nakit akışı tablosu olmak üzere üç tablonun 3 ayda bir güncellenmesi anlamına gelir. Çeyrek raporlarından üç temel bilgiyi edinebilirsin: En son çeyreğe ilişkin satışlar, giderler ve net gelirler. Ayrıca çeyreklik raporları bir önceki çeyreğe ya da bir önceki yılın aynı çeyreğine dair raporlarla karşılaştırılarak şirketin yıllık ya da çeyreklik performansına ilişkin daha çok bilgi edinebilirsin.

Şirketler, her mali yıllarının başında, o yıl çeyrek raporu açıklayacakları tarih ve saati belirler. Bu gibi bilgilere ilgili şirketin Yatırımcı İlişkileri departmanından ya da internet sitelerindeki aynı isimli sayfalardan ulaşabilirsin. CEO’lar, yatırımcılara söylemek istedikleri, öngörüleri ve şirketin performansına dair ortak beklentileri konusunda da çeyrek raporları aracılığıyla açıklama yapabilir.

Çeyrek raporunda hangi veriler olur?

Amerikan borsalarında işlem gören şirketler, çeyrek raporlarının yıllık versiyonları her yıl sonunda ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na sunmak zorundadır. 10-K olarak tabir edilen yıllık raporun daraltılmış bir versiyonu olarak yorumlanabilecek çeyrek raporları, bu yıllık raporun formatında hazırlanır.

Basın bülteni ya da hissedar mektubu: Her çeyrek raporu, genellikle bir basın bülteni ya da hissedar mektubuyla başlar. Bu metinde şirketler söz konusu çeyreğe dair en önemli verileri öne çıkarır ve rapordaki verilerin genel bir yorumunu tüm hissedarlara ve kamuoyuna sunar.

Mali tablolar: Şirketler çeyrek raporlarında basın bülteninden sonra finansal bilgilerin bir özetini sunabilir. Bu bölüm aşağıdaki başlıkları içerir:

• Gelir (Revenue): Net gelir, şirketin toplam satışlarından elde ettiği kazançtan, üretim ve hizmet maliyetlerinin çıkarıldığı göstergedir.
• Brüt kâr (Gross profit): Brüt kâr, şirketin ürününün üretim ve dağıtım maliyeti düşüldükten sonraki kârıdır.
• Net kâr (net income): İlgili çeyrekte elde edilen hasılattan tüm giderlerin çıkarılmasıyla elde edilen sonuçtur.
• Hisse başına kazanç (earnings per share | EPS): Şirketin net kârının dolaşımdaki hisse sayısına bölünmesiyle elde edilen sonuçtur.
• Temettüler: Temettü ödeyen şirketler, yani net kârın bir kısmını yatırımcılara dağıtmayı tercih eden şirketler, hisse başına ödenecek miktarı gösteren temettü verisine de çeyrek raporunda yer verir.

Öte yandan ürünlerin üretim ve satışında harcanan miktara dair bilgi veren satış maliyeti, özellikle hammadde maliyetlerinin anlaşılması açısından önemlidir.

Değerlendirme: Şirketler dilerlerse mevcut finansal durumlarının değerlendirmesine ve önümüzdeki çeyrek için hedeflerine yer verebilir.

Çeyrek raporu neden önemlidir?

Halka açık şirketler, hem finansal otoritelere hem de yatırımcılarına karşı sorumludur. Hissedarlarına, finansal analistlere ve genel anlamıyla kamuoyuna işlerin nasıl gittiğine dair kapsamlı ve doğru verileri şeffaflıkla sağlaması gerekir. Zira analistler, şirketler çeyrek raporlarını açıklamadan önce çeşitli tahminlerde bulunur. Eğer çeyrek raporlarındaki veriler analist beklentilerini aşıyor ya da beklentilerin altında kalıyorsa, hisse senedi performansına dair ipuçları taşıyan bu durum yatırımcılara farklı mesajlar verir. Şirketlerin açıkladığı kazanç sonuçları ve analist tahminleri karşılaştırılarak hisse senetlerinin ve ilgili şirketin finansal performansı hakkında kapsamlı bir değerlendirme yapılabilir. Ayrıca şirketlerin çeyrek raporları genel bir çerçevede birlikte değerlendirildiğinde, ülke ekonomisinin durumuna dair de bilgi verir.

Çeyrek raporu analizi nasıl yapılır?

Çeyrek raporu analizi yaparken ilk olarak şirketin gelir, net gelir, hisse başına kazanç, faiz ve vergi öncesi kazanç (FVÖK) gibi verilerine göz atmak gerekir. Söz konusu rakamları değerlendirmek için yatırımcılar kendilerine aşağıdaki soruları sorabilir:

• Şirket son çeyrekte nasıl bir performans sergiledi?
• Performans, önceki çeyreğe ya da önceki yılların aynı çeyreğine kıyasla nasıldı?
• Çeyrek bazında gelirler nasıl değişti?
• Satışların maliyeti artıyor mu? Bir diğer deyişle her bir ürün ya da hizmetten elde edilen kâr azalıyor mu?

Ayrıca yatırımcılar, yukarıda sıraladığımız göstergeleri tek tek değerlendirebilir. Bir örnekle açıklayalım. Bir şirketin 2024’ün ilk çeyreğindeki toplam satışları (toplam gelirleri) ve 2025’in aynı dönemindeki toplam satışları aynı görünüyor diyelim. Bu durum üç şekilde yorumlanabilir:

• Satışlar yıl boyunca sabit kaldı ve şirket yeterince yeni iş üretemiyor.
• Satışları gerçekleştirmenin maliyeti arttı, üretim ve işgücü maliyetleri toplam gelire yansıdı.
• Satışları yavaşlatacak piyasa riskleriyle karşılaşıldı.

Şirketin diğer göstergeleri, tarihsel performansı, piyasanın genel durumu ve rakip şirketlerin çeyrek raporları, bu yorumların hangisinin geçerli olduğunu anlamak açısından önem taşır.

Hisse başına kazanç ne anlama gelir?

Hisse başına kazanç, çeyrek raporlarında öne çıkan veriler arasında sayılır ve birçok analist tarafından temel göstergelerden biri olarak kabul edilir. Şirket net kârının mevcut hisse sayısına bölünmesiyle hesaplanan hisse başına kazanç, şirketin net gelirini her bir hisseye eşit olarak dağıtması durumunda nasıl bir sonuç çıkacağını gösterir. Hisse başına kazanç, net kâra kıyasla daha objektif bir değerlendirme sunar zira şirketin çok hızlı büyümesi ve hisse senedi sayısının artması gibi bir durumda net kârın büyüklüğü performansa dair çok bilgi vermeyebilir. Hisse başına kazanç, finansal performansı bir bağlamda değerlendirmek açısından önem taşır.

Çeyrek raporu açıklamalarına ilişkin haberlerde şirketlerin analist tahminlerini “aştığı” ya da “kaçırdığına” dair ifadeler geçer. Analistler çoğunlukla hisse başı kazancı tahmin eder ve bu değerin altında ya da üzerinde kalınması hedeflere göre konumunu belirler. Bir şirketin hisse başı kazanç tahminlerinin altında kalması ya da üstüne çıkması çoğunlukla yatırımcı davranışlarını etkiler ve hisse senedi fiyatlarında dalgalanma yaratabilir.

Bitirirken...

Çeyrek raporları, şirketlerin finansal durumlarına ve gelecekteki performanslarına ilişkin önemli ipuçları sunar. Her bir verinin kendi başına incelenmesi, fakat genel yorumun tüm verilerden elde edilen sonuçlardan yapılması daha anlamlı olur. Örneğin hisse başına kazancı kaçıran bir şirketin performansı hâlâ çok yüksek olabilir. Sevdiğin şirketlerin çeyrek raporlarını değerlendirirken farklı analistlerin yorumlarına ve incelemelerine de göz atman, doğru sonuçlara ulaşman açısından önemlidir.

Papara Yatırım Blog’da çeyrek raporu incelemeleri bulabileceksin

Papara’nın Amerikan borsaları Nasdaq ve NYSE’de yatırım yapmayı olanaklı kılan yeni ürünü Papara Yatırım Hesabı’nın parça hisse özelliğiyle dünyanın önde gelen şirketlerine bütçen kadar yatırım yapabilirsin. Papara Yatırım Hesabını dakikalar içinde açabilir, Papara’daki dolar bakiyeni saniyeler içinde Yatırım Hesabına aktarabilirsin. Ayrıca Yatırım Hesabındaki bakiyeyi de dolar hesabına çekmen saniyeler içinde tamamlanır.

Papara Yatırım Blog’da yatırım süreçlerini daha iyi yönetebilmen ve finansal okuryazarlığını bir adım ileri taşıyabilmen için güncel içerikler paylaşıyoruz. Kazanç mevsimi (earnings season) olarak adlandırılan dönemde sevdiğin şirketlerin çeyreklik performanslarını incelemen için ilgili içeriklere göz atabilirsin.

Papara Yatırım Hesabı Aç!