Krizde yatırım: Ters endeks stratejileri

Anahtar Bilgiler

• Ters endeks stratejileri, genellikle ekonomik dalgalanma dönemlerinde borsa endekslerinde yaşanan düşüşleri fırsata çevirmeye odaklanan, endeks hareketlerini tersine taklit eden stratejilerdir. 
  
  
• En popüler ters endeks stratejisi, inverse ETF yatırımlarıdır. Örneğin SH koduyla işlem gören inverse ETF, S&P 500’deki düşüşleri kazanç olarak işler. S&P 500 bir işlem gününde %1 düşerse, SH yaklaşık %1 değer kazanır. Bu sayede riskten korunulur ve düşüşte dahi kazanç fırsatı yaratılır. 
  
  
• Ters endeks stratejileri, finansal okuryazarlığı düşük ve risk iştahı az yatırımcılar için riskli olabilir.
  
  

Selam Paparalı! Bazı dönemlerde piyasalarda işler yolunda gitmez. Finansal dalgalanmalar, bazı dönemlerin karakteristiğine dönüşür. Makroekonomik koşullar, ticaret savaşları ve daha fazlası, endekslerde düşüşe sebep olur. Böyle dönemlerde geleneksel yatırım stratejileri kayıp riskleri taşıyabilir. Ancak sürecin uzayacağı düşünülüyorsa, yatırımcılar ters endeks stratejileri uygulayarak aşağı yönlü trendleri de kazanca dönüştürebilir. Peki, nasıl? Bu yazımızda ters endeks stratejilerine odaklanıyoruz. Ters endeks stratejisi nedir, ne işe yarar? Yeni başlayan yatırımcılar ters endeks stratejisi uygulayabilir mi? Bu yazımızda bu sorularına yanıt vereceğiz. Kemerleri bağla, başlıyoruz!  😎

Ters endeks stratejisi nedir?

ABD Başkanı Donald Trump'ın liderliğindeki ABD hükümetinin tüm dünyaya uygulayacağı gümrük tarifeleri, ABD hisse senetlerinde sert düşüşleri beraberinde getirdi. S&P 500 ve Nasdaq, Mart 2020'den, Covid pandemisinin ilan edildiği dönemlere benzer performans gösterdi ve en kötü günlerini yaşadı. Öyle ki, Goldman Sachs'ın verileri, hedge fon yöneticilerinin küresel hisse senetlerini 2010'dan bu yana en yüksek seviyede sattığını gösterdi. Nisan ayının başlangıcı, bir bakıma borsa çöküşü gibi görüldü. Finansal belirsizlikler arttı, ancak bu belirsizlikler artarken piyasa düşüşü çeşitli fırsatları da beraberinde getirdi. Özellikle finansal okuryazarlığı yüksek olan ve alternatif finansal araçlara yönelmek isteyen yatırımcılar için çeşitli fırsatlar ortaya çıktı. İşte tam da böyle koşullar için, ters endeks stratejileri ve çalışma prensibi öne çıkıyor. 

Ters endeks stratejisi kısaca, bir borsa endeksinin düşüşünden kazanç elde etmeyi hedefleyen yatırım stratejisidir. Ters endeks stratejisi, borsanın yönünün tam tersine pozisyon açarak kazanç elde etmeyi amaçlar. Kısa vadeli ve taktiksel bir strateji olan ters endeks stratejisi, İngilizcede inverse ETF olarak anılan ve ters borsa yatırım fonları olarak bilinen fonlar veya short-selling (kısa pozisyon) ile uygulanır. 

Ters endeks yatırımının avantajları

Ters endeks yatırımı, genellikle kısa vadeli fiyat dalgalanmalarından, düşüş yönlü borsa trendlerinden kısa zamanda kâr elde etmeyi amaçlar. Ters endekste temel prensip, endeks düşerken kazanmaktır. Bu noktada ters endeks yatırımının en büyük avantajı, kriz dönemlerinde korunma sağlama olarak açıklanabilir. Ters endeks stratejileri, finansal ve jeopolitik belirsizlik dönemlerinde dalgalanan, düşen; resesyon dönemlerinde aşağı yönlü hareket eden endekslerin düşüşlerinden kazanç elde etmeyi sağlar. Bir çeşit sigorta işlevi gören ters endeks yatırımı, piyasanın aşağı yönlü hareket ettiği dönemlerde tamamen nakite geçmek istemeyen yatırımcılar için alternatif işlevi görür. 

Bu korunma sağlama özelliği, ters endeks yatırımını hem risk yönetimi açısından hem de kazanç elde etme açısından kritik kılar. Ters endeks stratejisi, portföyün risk profilini dengelemeye yarar. Diyelim ki teknoloji ağırlıklı bir portföyün var. Nasdaq’ın hareketlerine ters olarak hareket eden endeks fonuna yapacağın bir yatırım, portföyündeki düşüşleri dengelerken daha esnek ve dengeli bir yapı kurmanı sağlar. Ana paranı korur, hatta kötü piyasa koşullarında dahi kazanç elde etmene yardımcı olur. 

Ters endeks yatırımları nasıl yapılır?

Ters endeks yatırımı yapmanın birden fazla yolu var. Bu yolların en kolayı, ABD borsalarında işlem gören inverse ETF’ler, Paparalı. Bu fonlar, borsada işlem gören ve hisse senedi alır gibi alabileceğin yatırım araçları olarak öne çıkıyor. Bu fonların en bilinenlerinden biri SH koduyla işlem gören, ProShares Short S&P 500. Bu endeks, S&P 500 endeksinin davranışlarını tersine taklit ediyor. Örneğin S&P 500 bir günde %1 düşerse, SH yaklaşık %1 yükseliyor. Kaldıraç içermediği için, yani endeksin hareketlerini tersine doğrudan taklit ettiği için, riski daha az olan bu fon, S&P 500’deki tüm hisse senetlerini kapsıyor. 

SQQQ, inverse ETF’ler arasında daha riskli bir araç olarak öne çıkıyor. ProShares UltraPro Short QQQ, Nasdaq 100 endeksinin günlük performansını -3x ters kaldıraçlı şekilde takip ediyor. Nasdaq 100 endeksinin %1’lik bir kaybı, SQQQ’da %3’lük yükseliş anlamına geliyor. 

Bu iki fon da temelde piyasada kısa pozisyon açmayı mümkün kılıyor ve düşüşlerden kazanç elde etmeyi sağlıyor. Bu fonlara, Papara Invest’te de ticker araması yaparak ulaşabilirsin. Hatta sen en iyisi, Endeks Düştükçe Yükselenler listemizi keşfet! Papara Invest’te Papara Listeleri’ne gir, Borsa Yatırım Fonları (ETF) başlığına dokun ve Endeks Düştükçe Yükselenler listemizi incelemeye başla. Ancak ters endeks yatırımı yapmadan önce riskler konusunda bilgi sahibi olduğundan emin ol. Potansiyel riskleri ilerleyen başlıklarda özetleyeceğiz!

Kriz dönemlerinde ters endeks stratejilerinin önemi

Nisan 2025 başlarına ABD ekonomisi, gümrük tarifelerinin etkisiyle potansiyel enflasyon yükselişini ve ekonomide resesyonu fiyatlamaya başladı. Ekonomik belirsizliklerin artışı, piyasada sert satışları da beraberinde getirdi. Resesyon dönemleri, büyümenin durma noktasına geldiği, ülke ekonomilerinin büyüyemediği ve dolayısıyla ekonomiye güç veren şirketlerin de yerinde saydığı dönemleri tanımlıyor. Böyle zamanlarda yatırımcılar, ters yatırım stratejileri izleyerek düşüşleri fırsata çevirmeye odaklanıyor. Örneklerle açıklayalım:

• Ayrıntılarını Papara Invest Blog’da bulabileceğin 2008 küresel finansal krizi, ters endeks stratejilerinin işe yaradığını gösteren dönemlerden biri olarak öne çıkıyor. 2008'de ABD’de konut piyasasının çöküşüyle başlayan kriz, Lehman Brothers gibi devlerin iflasına yol açtı. S&P 500, 2007 sonlarından 2009 başına kadar %50’ye yakın düştü. 2006’da piyasaya sürülen SH, 2008’de %38 değer kaybeden S&P 500’ün tam tersine hareket ederek %25 ila %30 civarında getiri sağladı. Bu sayede portföyünde SH bulunduran yatırımcılar, düşüşü telafi edebildi. SH, riskten korunma aracı olarak işlev üstlendi ve hedge görevi gördü. 
• Benzer bir örnek de pandemi döneminde yaşandı. S&P 500’ün yalnızca bir ayda %34 değer kaybettiği bu dönemde, SH %25 kazanç getirdi. Öte yandan SQQQ, Nasdaq’taki kısa süreli hızlı düşüş döneminde çok kısa sürede %60’ın üzerinde getiri sağladı. 

Ters endeks stratejilerinde riskler ve zorluklar

Evet, gelelim en önemli kısma. Endeksin aktivitesinin tam tersine hareket etmeyi önceliklendiren bir yatırım stratejisi benimsemek, kritik riskleri de beraberinde getiriyor. Piyasadaki düşüş geçiciyse ve takip eden dönemde hızlı yükselişler geliyorsa, ters endeks stratejisi kaybetmeye sebep oluyor. Bu noktada zamanlama, büyük bir önem taşıyor. Eğer yanlış bir sinyalle piyasaya ters bir strateji izlemeye başlarsan, kayıpların derinleşebilir. 

Öte yandan kaldıraçlı işlem yapmaya olanak tanıyan inverse ETF’lere yatırım yaparsan, olası bir negatif senaryoda çok daha büyük kayıplarla karşılaşabilirsin. Kaldıraçlı işlemlerin daha derin finansal okuryazarlık gerektirdiğini, ters endeks işlemlerinin büyük hedge fonlar tarafından da büyük sermayelerle kullanıldığını aklından çıkarma. Küçük yatırımcılar, çok daha hızlı işlem yapabilen büyük yatırımcıların aldığı hızlı pozisyonlar karşısında kısa zamanda zarara uğrayabilir. 

Son olarak, ters endeks stratejileri genellikle günlük bazlı hareketleri izler. Bu noktada çok uzun vadeli bir strateji olarak değerlendirilmesi, uzun vadede kazançları sınırlayabilir ve kazançları kayba dönüştürebilir. 

Başarılı ters endeks yatırımcılarının stratejileri

Ters endeks, piyasanın genel kanısına ters hareket etmeyi öngörür ve burada aklımıza ilk olarak Warren Buffett geliyor. Buffett aslında bir değer yatırımcısı olsa da, contrarian olarak tabir edilen, piyasanın zıttı yönde hareket etmeyi önceliklendiren stratejisiyle de öne çıkıyor. Buffett, kısa vadeli beklentilerle inverse ETF’leri kullanmayı pek adet edinmese de “Herkes korkarken açgözlü olun, herkes açgözlüyken korkun” minvalindeki görüşü, piyasayı piyasanın zıttı düşünerek yenmeye odaklanan stratejisini özetler nitelikte. Buffett’ın bunu her çağda büyük ölçüde başarabildiğini de not etmek gerekiyor. 2024’ün ikinci yarısından itibaren nakite geçen ve bu stratejisinin sırrını da pek gündeme getirmeyen Omaha Kâhini’nin stratejisinin getirisi, nisan ayının başlarında yaşanan tarife krizinde ortaya çıktı. Dünyanın en zengini Elon Musk’ın 130 milyar dolar kaybettiği sert düşüşlerde, dünyanın en zengin 10 insanı içinde kâr edebilen tek isim, Warren Buffett oldu. 

Aynı dönemde, hedge fonlar da 2010’dan bu yana ilk kez, benzer büyüklükte satışa geçti. Bu da hedge fonların piyasa koşullarına göre nasıl aktif işlem yaptığını gösterdi. Öte yandan, 2020 pandemi döneminde Ray Dalio’nun Bridgewater fonu, ETF short’larını ve opsiyonları kısa süreliğine tercih ederek riskten korundu. Aynı dönemde genellikle yüksek büyüme beklentisiyle hareket eden Ark Invest CEO’su Cathie Wood, 2020’de özellikle teknoloji hisselerindeki düşüşü agresif alım fırsatlarına çevirdi.

Ters endeks stratejileriyle alternatif yatırım araçları

Ters endeks stratejileri potansiyel fırsatlarıyla iştahını kabartsa da riskleri seni biraz korkuttuysa, düşüş dönemlerinde hisse senetlerinden çıkarak çeşitli yatırım araçlarına da geçiş yapabilirsin. Finansal dalgalanma ve resesyon dönemlerinde altın ve tahvil ürünleri, tercih edilen alternatif yatırım araçları arasında öne çıkıyor. Papara Invest’te en sık duyacağın kelimeyi tekrarlayalım: Çeşitlendirme!

Ters endeks stratejisi uygulayarak inverse ETF’lere geçiş yapsan bile, portföyünde altın ve tahvil bulundurmayı da ihmal etme. Tahvillere doğrudan yatırım yapamasan da tahvil fonlarını Papara Invest’te bulabilir, ayrıca Kıymetli Maden Hesabı’yla altın ve gümüş gibi kıymetli madenlere dilediğin tutarda yatırım yaparak risklerini yönetebilirsin. 

Yeni başlayanlar için hatırlatmalar

Yazımızın sonuna yaklaşırken, riskleri ve dikkat edilmesi gerekenleri bir kez daha hatırlatalım. 

• Kısa vadeli stratejiler benimse: Endeksler, düşüş trendinde olsalar da zaman zaman tepki alımları gösterebilirler. Öte yandan kimi trendler, yeni gelişmeler ve yeni haber akışlarıyla kısa süre içinde tersine dönebilir. Inverse ETF yatırımlarında riskleri dengelemeyi ve ana parayı korumayı esas al. Inverse ETF yatırımı yaptıktan sonra piyasa takibini ve piyasa analizini yakın bir biçimde yap. Aksi hâlde dönüşlerde geç kalabilir, risk yönetimi için uyguladığın stratejinin başarıya ulaşmasını sekteye uğratabilirsin. 

• Risk iştahını değerlendir: “Ne kadar risk alabilirim?” Hangi stratejiyi uygularsan uygula, kendine soracağın soruların başında bu soru geliyor. Eğer risk iştahın düşükse ve ters stratejilerden beklentilerin de küçükse, kaldıraçlı fonlardan uzak durmanı öneririz. Kaldıraçlı fonlar, kazanç potansiyeli yüksek olsa da kayıp risklerini de daha fazla barındırır. 

• Erken hareket etme, zamanlamaya dikkat et: Her zaman olduğu gibi, rasyonel hareket etmeye odaklan. Zamanlama, inverse ETF stratejisinde en önemli başlıklardan biri. Doğru zamanlarda giriş ve çıkış yapmak, stratejinin başarıya ulaşması için kritik önem taşıyor. Duygusal kararlar almaktan, pozisyonlarını erken açıp kapatmaktan kaçınmaya odaklan. Stratejini belirli vadelerle belirle. Bunu yaparken makroekonomik göstergeleri, haber akışlarını ve diğer hususları, birden fazla gösterge kullanarak mutlaka teyitle. 

Riskten korunmak için uygulayabileceğin stratejiler arasında öne çıkan inverse ETF ve ters endeks yatırım stratejisine dair ayrıntıları özetlediğimiz yazımızın sonuna geldik. Bol kazançlar Paparalı!