ABD borsasında hisse bölünmesi (stock split) nedir? Kazandırır mı?

Anahtar Bilgiler

• Hisse bölünmesi, şirketin hisse sayısını artırıp, fiyatı orantılı şekilde düşürmesidir.
  
  
• Şirketin değeri değişmez, yalnızca hisse başına fiyat yeniden ayarlanır.
  
  
• Şirketler, hisse bölünmesini likiditeyi artırmak ve daha fazla yatırımcı çekmek gibi hedeflerle yapar.

Selam Paparalı! 👋 Yatırım yaparken hisse fiyatlarında ani düşüş ya da artışlar gördüğünde “acaba param mı azaldı?” diye düşündüğün oldu mu? Bazen haber, bazen de ekonomik gelişmeler bu soruyu sordursa da bir gerçek daha var: Hisse bölünmesi, yani İngilizce tabiriyle stock split. Bu yazıda “Hisse bölünmesi nedir?”, “Hisse bölünmesi işlemleri NYSE ve Nasdaq borsalarında nasıl işliyor?”, “Hisse bölünmesinin hisselere etkileri nelerdir?”, “Ters hisse bölünmesi nedir?” ve “Split sonrası fiyat analizi nasıl yapılır?” gibi sorularının yanıtlarını aktarıyoruz. Hazırsan, başlıyoruz! 😎

Hisse bölünmesi (stock split) nedir?

Hisse bölünmesi, bir şirketin mevcut hisselerini belirli bir oranda bölerek hisse sayısını artırmasıdır. Şirketin piyasa değeri değişmez, sadece hisse başına fiyat daha uygun hâle gelir.

Özellikle ABD borsalarında, hisse fiyatı belli bir seviyeyi aştığında şirketler yatırımcı tabanını genişletmek ve likiditeyi artırmak için bölünme kararı alırlar. Nasdaq ve New York Menkul Kıymetler Borsası’ndaki (NYSE) büyük teknoloji şirketleri, hisse bölünmesini oldukça sık kullanır.

Bölünmeler genellikle “1’e 2” ya da “1’e 3” gibi oranlarla düzenlenir. Yani yatırımcının sahip olduğu her 1 hisse yerine, 2 veya 3 yeni hisse verilir. Bu oranın 1’e 10’a kadar vardığı örneklere de rastlayabilirsin.

Bir örnekle açıklayalım. 100 dolarlık 1 hissen varsa ve 2’ye 1 bölünme olursa, artık elinde tanesi 50 dolardan işlem gören 2 hissen olur. Toplam değer değişmez; yalnızca hisse sayısı artar ve fiyat düşer.

Hisse bölünmesi ne zaman yapılır?

Bölünme kararı genellikle şirketin yönetim kurulu tarafından alınır ve genel kurulda onaylama süreci sonucunda ortaya çıkar. Bu karar aynı zamanda yatırımcılarla resmî olarak paylaşılır. Karar sonrası bölünme bilgisi ABD’de Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) sunulan belgelerle de sermaye piyasası otoritesine bildirilmiş olur. 

Hisse bölünmesi duyurudan birkaç gün sonra uygulanır. Duyurulan tarihte hisse bölünmesi gerçekleştirilir ve ABD’de borsanın T+1 takas süresi uygulamasına geçmesinin ardından, ertesi günkü seansta hisse, yeni fiyatından işlem görmeye başlar. Bu takvim, hisse bölünmesi duyurusunda paylaşılır. 

T+1’e dair kısa bir parantez açalım. Takas süresi olarak bilinen T+1 kavramı, gerçekleştirilen işlemler sonrasında kullanılabilecek nakit tutarın ya da bakiyenin çekilebileceği zamanı gösterir. T harfi “transaction” yani “işlem” anlamına gelirken +1, 1 iş günü sonrasını ifade eder. Hatırlayacak olursak ABD borsaları, geçtiğimiz yıl Mayıs sonunda, T+2 yani iki gün takas süresi uygulamasından T+1 yani bir gün takas süresi uygulamasına geçti. Türkiye’de ise borsada T+2 takas süresi uygulanıyor. Ancak Mayıs ayının başında Borsa İstanbul’dan yapılan açıklamada, T+1 takas süresi uygulamasına geçiş için çalışmaların başladığı belirtildi. 

Hisse bölünmesinin yatırımcıdaki yeri

Hisse senedi bölünmelerinin yatırımcılara yardımcı mı olduğu, yoksa zarar mı verdiği konusunda tartışmalar çeşitleniyor. Bazıları hisse senedi bölünmesinin iyi bir satın alma göstergesi olduğunu, şirketin hisse senedi fiyatının arttığını ve iyi gittiğini gösterdiğini söylüyor. Bu doğru olabilir, ancak hisse senedi bölünmesinin hisse senedinin temel değeri üzerinde bir etkisi olmadığını biliyoruz. Papara Invest gibi yatırım uygulamaları sayesinde bireysel yatırımcıların kesirli, küsuratlı, parçalı hisseler satın alabildiği bu dönemde hisse bölünmesinin, pratik bir avantajı olduğu da pek söylenemez. Diğer taraftan, daha düşük fiyatlı hisseler yatırımcıya daha ulaşılabilir görünür. Bu da daha geniş yatırımcı kitlesinin ilgisini çekebilir. Başka bir deyişle hisse bölünmesi sonrası hisse senedi yükseliş trendi gösterebilir. Ancak bu ikisi arasında doğrudan ve kanıtlanmış bir ilişki kurmak doğru olmaz. 

ABD borsasında hisse bölünmesi (stock split) neden yapılır?

Çok hızlı yükselen ve hisse senedi değerleri kısa sürede üç-dört haneli rakamlara çıkan teknoloji şirketleri üzerinden ele alalım. ABD'deki teknoloji devleri, hisse fiyatları 500-1.000 dolar seviyelerini gördüğünde bölünme stratejisi uygular. Bu, küçük yatırımcıyı çekmeyi amaçlar. Daha düşük fiyatlar, yatırımcının alım yapmasını kolaylaştırır. Özellikle bireysel yatırımcılar bu gelişmeye olumlu tepki verir.

Kısaca özetlemek gerekirse hisse senedi bölünmesinde likiditeyi artırmak, piyasa derinliğini güçlendirmek ve alım-satımı kolaylaştırmak başlıca hedeflerdir. Bölünme, hisseleri daha cazip hâle getirerek daha fazla yatırımcının ilgisini çeker. Bu da şirket için potansiyel uzun vadeli kazançlar anlamına gelir. Şimdi gel, bu avantajlara madde madde yakından bakalım.

Hisse senedi bölünmelerinin avantajları

Hisse senedi bölünmesinin gerçekleştirilmesi hem şirket hem de yatırımcıları için çeşitli faydalar sunar. İşte hisse senedi bölünmesinin başlıca temel avantajları:

• Likiditeyi artırır: Hisse senedini bölmek, piyasada mevcut toplam hisse senedi adedini, yani kağıt sayısını artırır ve potansiyel olarak hisse senedinin işlem hacmini yükseltir. İşlem gören hisse senedi sayısındaki artış, yatırımcılar için hisse senedinin daha kolay alım satımını kolaylaştırabilir ve bu da dolaşımdaki kağıt sayısına olumlu katkıda bulunur.
• Yeni yatırımcılarda ilgi uyandırabilir: Bölünme sonrası, hisse başına düşen fiyat, bölünme öncesi fiyatı çok yüksek bulmuş olabilecek daha geniş bir yatırımcı tabanına hisseyi açabilir. Bu, hisseye olan talebi artırabilir ve yeni yatırımcıları çekerek hissenin değerini yükseltebilir.
• Uygun fiyat hissi yaratır: Bir şirket hisselerini bölerek yatırımcı algısını değiştirebilir ve hisselerini daha uygun fiyatlı hâle getirebilir.
• Piyasa değerini artırma potansiyeli taşır: Bir şirket hisselerini böldüğünde, artan hisse sayısı şirketin piyasa değerinde bir artışa yol açabilir. Bu, daha önce şirketin daha düşük piyasa değeri nedeniyle onu atlamış olabilecek kurumsal yatırımcılara cazip gelebilir.

Hisse senedi bölünmelerinin dezavantajları

Tabii pek çok konuda olduğu gibi, dezavantajlar arasında sıralanabilecek bazı başlıklar da var. Şimdi sıra, hisse senedi bölünmesinin akılda tutulması gereken dezavantajları ve etkisizliklerinde:

• Şirket değeri üzerinde hiçbir etkisi yoktur: Bir hisse senedi bölündüğünde, işletmenin temel değeri değişmez. Şirketin toplam piyasa değeri, kazançları ve temel mali sağlığı, bölünmeden önce ve sonra aynı kalır.
• Dalgalanma yaşanabilir: Bir hisse senedi bölünmesi, hisse senedinin fiyatında volatiliteye yol açabilir, bu da alım ve satım fiyatları arasındaki farkın artmasına ve daha belirgin kısa vadeli fiyat değişikliklerine neden olabilir.
• Finansal sorun işareti olabilir: Bazen bir şirket hissesini bölmeye karar verirse, finansal olarak zorluk çektiği veya gelecekteki beklentileri konusunda kendine güvenmediği düşünülebilir. Böyle bir görüş hisse senedi fiyatını ve yatırımcıların hisse senedi hakkındaki hislerini olumsuz etkileyebilir.

Toparlıyoruz, temelde hisse bölünmesinin ABD borsasında piyasa etkisine dair şu söylenebilir: Daha fazla yatırımcının erişim sağlamasıyla işlem hacmi yükselir. Bu da genellikle kısa vadede fiyatlara olumlu yansır. Bölünme haberi ve uygulaması sonrası fiyatlarda dalgalanmalar görülebilir. Bu hareketler bazen fırsatlar da yaratabilir. Bölünme sonrası yeni fiyat seviyeleri, teknik analizde yeni destek ve direnç noktaları oluşturur. Destek, direnç, teknik analiz demişken, kaynak Papara Invest Blog! İlgili yazılarımıza göz atmayı unutma.

Örneklerle büyük ABD hisse bölünmeleri

iPhone üreticisi, dünyanın en değerli üçüncü şirketi Apple, 2020 yılında 4’e 1, Elon Musk’ın vazgeçmediği projesi, elektrikli otomobil ve otonom sürüş devi Tesla ise aynı yıl 5’e 1 oranında bölünme yaptı. Her iki şirket de bölünme sonrası artan yatırımcı ilgisinden bir hayli yararlandı. Her iki şirket de 2022 yılında 20’ye 1 oranında bölünme yaptı. Hisseler daha erişilebilir hâle geldi ve işlem hacmi arttı.

• Apple (AAPL) bugüne dek toplamda 5 hisse bölünmesinden geçti. En son hisse bölünmesi 31 Ağustos 2020'de gerçekleşti. 16 Haziran 1987'den önce satın alınan bir AAPL hissesi bugün 224 AAPL hissesine denk.
  
• Tesla (TSLA) bugüne dek toplam 2 hisse bölünmesinden geçti. En son hisse bölünmesi 25 Ağustos 2022'de gerçekleşti. 31 Ağustos 2020'den önce satın alınan bir TSLA hissesi bugün 15 TSLA hissesine denk.
• Özellikle son dönemde yaptığı yapay zeka atılımlarıyla tabiri caizse “geri dönen” Alphabet (GOOG) bugüne dek toplam 3 hisse bölünmesinden geçti. En son hisse bölünmesi 18 Temmuz 2022'de gerçekleşti. 27 Mart 2014'ten önce satın alınan bir GOOG hissesi bugün kabaca 40 GOOG hissesine denk.
• Dot-com balonundan güçlenerek çıkanlardan, Jeff Bezos’un mirası Amazon (AMZN) bugüne dek toplam 4 hisse bölünmesinden geçti. En son hisse bölünmesi 6 Haziran 2022'de gerçekleşti. 2 Haziran 1998'den önce satın alınan bir AMZN hissesi bugün 240 AMZN hissesine denk.
• Yapay zeka devriminin lokomotifi Nvidia (NVDA) bugüne dek toplam 6 hisse bölünmesinden geçti. En son hisse bölünmesi 10 Haziran 2024'te gerçekleşti. 27 Haziran 2000'den önce satın alınan bir NVDA hissesi bugün 480 NVDA hissesine denk.
• Kurumsal teknolojinin belkemiği, dünyanın en değerli şirketi Microsoft (MSFT) bugüne denk toplam 9 hisse bölünmesinden geçti. En son hisse bölünmesi 18 Şubat 2003'te gerçekleşti. 21 Eylül 1987'den önce satın alınan bir MSFT hissesi bugün 288 MSFT hissesine denk.

Eklemeden geçmeyelim Paparalı: Borsanın genel olarak pozitif seyir izlediği dönemlerde S&P 500 şirketleri arasında bölünmeler daha sık görülür.

Ters hisse bölünmesi (reverse split) nedir?

Hisse bölünmesini iyice anladık. Şimdi hikâyeyi tersine sarıyoruz ve “reverse split” kavramına yakından bakıyoruz. Tersine hisse bölünmesi veya ters hisse bölünmesinde, bu anlattıklarımızı tamamen tersine düşünmen gerekiyor. Normal hisse bölünmesi kadar yaygın olmasa da, özellikle 1 doların altında işlem gören ve delist edilme tehlikesi altında olan hisse senetleri, tersine bölünme yöntemini uygulayabiliyor. 1 doların altında işlem gören hisse senetlerinde “penny stock” denildiğini de not düşelim ki, yatırım odaklı kelime dağarcığına yeni bir kavram daha ekleyelim! 

Bazı şirketler, borsada listelenmiş vaziyette kalabilmek için minimum fiyat gerekliliğini karşılamak amacıyla ters bölünme yoluna gider. Ters bölünme, yatırımcılar tarafından olumsuz algılanabilir. Şimdi, yukarıda anlattıklarımız perspektifinde ters bölünmeyi de derinlemesine anlayalım. “Ters hisse bölünmesinde ne olur?” diye soruyorsan, yanıtları sıraladık:

• Dolaşımdaki hisse senetleri azalır: Ters bölünmenin temel özelliği dolaşımdaki toplam hisse senedi sayısının azalmasıdır.
• Hisse senedi fiyatı artar: Arz-talep dengesini hatırla. Dolaşımdaki kağıt arzı azaldığında, hisse senedi fiyatı da otomatik olarak artar. 
• Yine de, piyasa değeri değişmez: Diğer tüm koşullar eşit olduğunda, şirketin toplam piyasa değeri aynı kalır; çünkü hisse senedi fiyatındaki artış, hisse senedi sayısındaki azalmayı telafi eder.
• Borsa kurallarına uyumu sağlanır: Genellikle bir hisse senedinin fiyatını, büyük borsaların listelenmeye devam etmek için talep ettiği minimum fiyatı karşılayacak şekilde artırmak için kullanılır.
• Olumsuz algılanabilir: Ters bölünmeler bazen yatırımcılar tarafından olumsuz olarak algılanabilir, çünkü finansal problemlere veya gelecekteki büyümeye olan güven eksikliğine işaret edebilir.

Örneğin, hisse başına 5 dolardan işlem gören 10 milyon hissesi olan bir şirketin bire beş ters bölünme yaptığını varsayalım. Bu durumda, hisse sayısı 2 milyona (10 milyon ÷ 5) düşecek ve her hisse yaklaşık 25 dolardan (5 dolar × 5) fiyatlandırılacak. Ancak, şirketin piyasa değeri 50 milyon dolar olarak kalacak (5 dolar × 10 milyon = 25 dolar × 2 milyon).

ABD hisse bölünmeleri yatırım fırsatı sunar mı?

Bazı yatırımcılar bölünme duyurusundan önce alım yaparak, bölünme sonrası artan ilgiden faydalanmak ister. Bölünme duyuruları genellikle fiyatlarda kısa vadeli yükselişe neden olabilir. Ancak bu her zaman geçerli değildir. Tekrar hatırlatalım: Hisse bölünmesi ve hisse senedi yükselişi arasında doğrudan bir ilişki kurmak, yanlış olur. Ancak hacim artışı, RSI, MACD gibi göstergelerdeki değişimler, yeni destek ve direnç seviyeleri gibi gelişmeler, alım fırsatları yaratabilir. Hisse senedi bölünmelerinde verileri daha iyi okumak, teknik analiz kavramlarını zorlamadan, grafikleri aşırı yorumlamadan kullanmak, bu alım fırsatlarından yararlanmak için alan açabilir. Ancak yine de, uzun vadeli yatırım stratejisi benimsiyorsan kısa vadeli fırsatlardan ziyade, uzun vadede değer kazanacak şirketlere odaklanmalısın. Portföyünde büyüme hisselerine yer varsa, hisse bölünmesi açıklayan şirket de bir büyüme hissesi olarak öne çıkıyorsa, hisse bölünmesini alım için bir fırsat olarak değerlendirmeyi deneyebilirsin. 

Buraya kadar geldiysen artık hisse bölünmesi gibi gelişmeleri doğru yorumlayarak yatırımlarını daha stratejik şekilde yönetmek konusunda epey yeni şey öğrendin Paparalı! Papara Invest’te yatırım stratejilerini temelden, uzun vadeli oluşturman için ihtiyaç duyabileceğin kavram ve açıklamaları bir araya getiriyoruz. Dileriz bu yazılardan faydalanıyorsundur! Henüz Papara’da Yatırım Hesabı’n yoksa, hemen açabilir, ilk 12 ay hisse ve ETF alımlarında işlem ücreti ödemeden dünyanın en büyük şirketlerine ortak olmaya başlayabilirsin.