Delisting nedir? Şirketlerin hisse senetleri ne zaman borsadan çıkarılır?

Anahtar Bilgiler 

• Türkçede listeden çıkarma olarak anılan delisting, bir şirketin hisse senetlerinin borsalardan çıkarılmasıdır. 

• Birleşme ve satın almalar veya gönüllü delisting taleplerinin yanı sıra, listelendiği borsanın koşullarına uymayan şirketler de listeden çıkarılabilir. 

• Listeden çıkarılan şirketlerin hisse senetleri, over-the-counter (tezgâh üstü piyasada) işlem görebilir, fakat yatırımcılar genelde burayı tercih etmez.  
• Uyumsuzluk sebebiyle listeden çıkarılan şirketler çoğunlukla yeniden ilgili borsada listelenmez.

Selam Paparalı! Bu yazımızda da bir terimle karşındayız. Bazen borsalarda işlem gören şirketler, çeşitli gerekçelerle borsadan çıkarılır ve artık hisse senetleri borsada alınıp satılamaz hale gelir. Bu işleme “delisting” adı verilir. Listeden çıkarma olarak Türkçeleştirilebilecek bu kelime, şirketlerin yükümlülükleri karşılamadıkları durumlarda, satın alınarak özelleştiklerinde veya kendi istekleriyle gerçekleşebilir. Peki, listeden çıkarılan bir şirketin hisse senetlerini elinde bulundurduğun durumda, nasıl etkileneceğini merak ediyorsan, bu sorunun yanıtını bu yazıda vermeye çalışacağız.

Delisting nedir?

Delisting olarak anılan listeden çıkarma, borsada işlem gören bir menkul kıymetin borsadan çıkarılması ve işleme kapatılmasıdır. Bir şirket faaliyetlerini durdurduğunda, iflas ilan ettiğinde, başka bir şirketle birleştiğinde, listelenme gereksinimlerini karşılamadığında veya özel bir şirkete dönüştüğünde bu olay gerçekleşir.

Unutma, şirketlerin Nasdaq ve New York Menkul Kıymetler Borsası gibi Amerika borsalarında işlem görmeye başlaması için borsalar tarafından belirlenmiş listeleme standartlarını karşılamaları gerekir. Her borsanın kendine ait koşulları vardır. Bu minimum standartları karşılamayan şirketler, borsada listelenemez veya listelendiği sırada bu koşullara uyamaz hale gelirse, belirli bir vadede yine borsadan çıkarılır.

• Bu standartların en başında hisse senedi fiyatının aylarca 1 doların altında kalması gelir. Hisse senedi fiyatı uzun bir süre 1 doların altında kalan şirketler, listeden çıkarılma durumuyla karşı karşıya kalır.  

• Bazen de şirketler, borsada listelenmekten kendi iradeleriyle vazgeçer. Maliyet-fayda analizleri, şirketin halka açık olmasının getirilerinin, maliyetlerinin altında kaldığını gösterdiğinde, şirketler borsalardan çıkmayı talep edebilir.  
• Öte yandan şirketler özel sermaye şirketleri tarafından satın alındığında da listeden çıkma işlemi gerçekleşir zira şirket statüleri genelden özele geçer. Son olarak, borsada listelenen iki farklı şirket birleştiğinde, borsada yeni ve tek bir şirket olarak listeleneceklerinden eski ayrı şirketlerin hisse senetleri borsadan çıkarılır.
  
  

Şirketler delisting işleminden nasıl kaçınır?  

Şirketler, borsaların listelenmek için şart koştuğu maddeleri karşılamadıklarında, delist olma tehlikesiyle karşı karşıya kalır. Bunların en yaygını hisse senedi fiyatlarının uzun süre 1 doların altında seyretmesidir. Bu problemi aşmak isteyen şirketler, tersine hisse bölünmesi (reverse stock split) yoluna gidebilir.

Hisse bölünmesinin ayrıntılarını şurada anlatmıştık. Tersine hisse bölünmesi de yazıda anlattığımızın tam tersi şeklinde gerçekleşir. Örneğin; şirketin borsada 1000 adet hissesi olsun ve her biri 0,5 dolardan işlem görsün. Şirket 1:10 oranla tersine hisse bölünmesi yoluna gittiğinde, şirketin dolaşımdaki hisse senedi sayısı 100’e dönüşür. Bir başka deyişle her 10 hisse senedi, yeni durumda 1 hisse senedi sayılır. Bu sayede şirketin hisse senetlerinin birim fiyatı da 5 dolara çıkar ve böylece borsanın gerektirdiği hisse senedi fiyatı limiti tutturulmuş olur. Bu durum şirketin piyasa değerini değiştirmez.

Şirketlerin borsadan çıkarılması için yalnızca hisse senedi fiyatına bakılmaz. Büyük borsalar, piyasa değeri, asgari özsermaye ve gelir gibi diğer göstergelerle de ilgilenir.

Hisse senetleri listeden çıkarılan şirketlere ne olur?

Borsa koşullarına uymadıkları için listeden çıkarılan şirketler, tezgâh üstü (over-the-counter) işlemlere devam edebilir. Fakat tezgâh üstü piyasalar daha az düzenlendiği ve büyük borsaların likiditesinden yoksun olduğu için yatırımcıların daha az ilgisini çeker. Ayrıca listeden çıkarılmak, yatırımcı güveninin de zedelenmesi anlamına gelir. Şirket, bir borsaya girmeye yeniden hak kazanmazsa, kurumsal yatırımcılar ve yatırım bankacılığı analistleri şirketi takip etmeyi bırakır.  

Tam da bu yüzden, listeden borsa koşullarına uygun olmadığı için çıkarılan bir şirketin yeniden listelenebilmesi nadirdi. Buna karşılık, Burger King örneğinde olduğu gibi birleşme yoluyla listeden çıkarılan şirketler, yeniden halka açılabilir.

Listeden çıkarılan bir şirketin hisse senetlerine sahipsem ne olur?

Yatırımlarıyla ilgili fikir sahibi olan yatırımcılar, bir şirketin liste dışı kalacağına dair haberleri bu durumla karşı karşıya kalmadan görecek ve hisse senetlerini elden çıkaracaktır. Yine de böyle bir durumda kalındığında hissedarlar, hisselerini hemen satamasalar dahi yasal haklarını ve özsermaye paylarını ellerinde tutar. Bir başka deyişle listeden çıkarma, pay sahiplerinin şirket üzerindeki haklarına zarar vermez. Yine de böyle bir durumda hisse senedinin fiyatı düşecek ve satılması zorlaşacaktır.

Listeden çıkarma örneği

J.C. Penney isimli perakende zinciri, servetindeki uzun süreli bir düşüşün ardından 100 yıldır listelendiği NYSE’de Mayıs 2020’de listeden çıkarıldı. Şirket sonrasında iflas koruması başvurusunda bulundu ve üç günün ardından NYSE hisse senedinin borsada işlem görmeye uygun olmadığını belirtti. Şunu aklına bulundur: Listeden çıkarılmış bir şirket iflas ederse, imtiyazlı hisse senetlerine sahip olan yatırımcılar, tasfiye gelirlerinden adi hisse senedine sahiplerinden daha önce gelir alma hakkına sahiptir.

Papara ile Amerika borsalarında işlem yapmaya başla!

Evet Paparalı, bir yazımızın daha sonuna geldik. Çoğunlukla iyiye işaret etmeyen listeden çıkarma işlemlerine dair ayrıntıya artık sahipsin. Bunun gibi daha fazla yazı için Papara Invest Blog’u takip etmeye devam edebilir, edindiğin bilgileri Papara Yatırım Hesabı ile birikimlerini değerlendirirken kullanabilirsin. Biliyıorsun, Papara Yatırım Hesabı ile Nasdaq ve NYSE’de listelenen dünya devi şirketlere 1$ ile bile yatırım yapabilirsin.

Henüz Paparalı değilsen tek yapman gereken şey aşağıdaki butona dokunmak. Dakikalar içinde ücretsiz hesabını açabilir, Yatırım Hesabı ile birikimlerini değerlendirmeye başlayabilirsin!

Papara Hesabı Aç!