Çocukların geleceğine yatırım yapmanın yolları

Anahtar Bilgiler

• Ebeveynler, çocuklarının finansal refahını güvence altına almak, onlar için daha iyi olanaklar sunmak ister. 
  
  
• Bu amaç doğrultusunda erken harekete geçmek isteyen ebeveynler, çocukları için borsa hesabı açmak, halka arzlara katılmak, hisse senedi, tahvil ve fon yatırımı yapmak gibi yolları seçebiliyor.
  
  
• Çocuklara birikim ve yatırım kavramlarını erken yaşta anlatmak, çocukların para yönetimini erken yaşta kavramaları ve finansal okuryazarlık kazanmaları açısından önem taşıyor.

Selam Paparalı! Her ebeveyn, çocuğunun geleceğini güvence altına almayı; bunun için yatırımlar yapmayı ve çocuklarının finansal geleceğini ileri taşıyacak önlemler almayı hayal eder. Çocuklar doğumdan 18 yaşına gelene kadar finansal olarak ebeveynlerine ihtiyaç duyar; ancak yuvadan uçup gitme ve kendi ayaklarının üzerinde durma süreci de zorlu bir yolculuktur. İşte bu yönleriyle hem çocuklara erken yaşta finansal okuryazarlık kazandırmak ve paranın değerini anlatmak, hem de çocukların geleceğini güvence altına alacak birikim ve tasarruf kültürünü inşa etmek önem taşır. Bugüne dek Edu Card gibi ürünleriyle harçlığı dijitalleştiren, dijital ekonomide finansal okuryazarlığı erken yaştan öğretmek için ebeveynlerin ve çocukların en güçlü destekçisi olan Papara olarak bu kez birikim ve tasarruf konusuna odaklanıyor; aile finansal planlaması, çocuklar için tasarruf yöntemleri, küçük yaşta para yönetimi ve uzun vadeli eğitim yatırımları gibi konuları ele alıyoruz. 😎

Çocukların geleceğine yatırım yapmanın önemi

Söylediğimiz gibi, çocuklar yasal sınırlar çerçevesinde reşit olana, yani 18 yaşına basına kadar anne babalarının finansal desteğine ihtiyaç duyar. İdeal bir senaryoda üniversite mezunu bir gencin de büyükşehirlerde, başlangıç ücretleriyle rahat ve refah dolu bir yaşam sürmesi mümkün olmaz. Gençlerin işgücü piyasasında rekabet avantajı kazanabileceği nitelikli eğitimi sağlamak dahi pek çok ebeveyn için zorlayıcı olabilse de, masraflar artmadan, daha en baştan, doğumdan itibaren başlanacak bilecek bir finansal yatırım ve birikim planı, çocukların ilerleyen dönemlerde ihtiyaç duyabileceği kaynakları bileşik büyümenin etkisiyle güçlendirmenin iyi bir yolunu sunar. Erken yaşta, ebeveynler tarafından yapılmaya başlanan düzenli yatırımlar, zaman için katlanarak büyür; bu da çocukların kendi hayatlarını kurarken ihtiyaç duyacakları eğitim ve kariyer bütçelerine hatrı sayılır bir destek oluşturur. 

Öte yandan hayat her zaman normal seyrinde akıp gitmez; bazen olumsuz ve travmatik olaylar ebeveynleri çocuklardan ayırabilir ve çocuklar böyle koşullarda kendi hayatlarını kazanana dek sahip oldukları finansal güvencelerini kaybedebilirler. Tam da bu noktada geleceğe yönelik, karamsarlığa düşmeden kötü ihtimalleri de gözeten, bir çocuğun geleceğini güvence altına almaya yetecek bir birikim, tasarruf ve yatırım planına erkenden başlamak gerekir.

Çocuklar için kullanılabilecek yatırım araçları

Türkiye’de çocukların geleceğini için en sık tercih edilen yatırım aracı çok uzun yıllar gayrimenkul ve kıymetli madenler oldu; ancak bugün bu olanaklar çeşitleniyor. Ebeveynler, gerek tercih ettikleri bankalar, gerek de seçtikleri aracı kuruluşlar üzerinden, çocuklarının geleceğine de farklı varlıklarla yatırım yapabiliyor. Durduğu yerde değer kazanma potansiyeli olan bu yatırımlar bilinçli ve düzenli bir stratejiyle yapıldığında, çocukların gelecekteki finansal bağımsızlığına katkıda bulunurken, çocuklara düzenli harçlık sağlayabilecek, pasif gelir niteliği taşıyan sonuçları da beraberinde getiriyor. Yazımızın bu bölümünde, ebeveynlerin son dönemde çocukları için en çok tercih ettikleri, çocuklar için en popüler yatırım araçlarına ve yöntemlerine değineceğiz. 

• Birikim Hesabı: Papara’nın tüm kullanıcıları için sunduğu olanakların başında Birikim Hesabı geliyor. Ebeveynler de çocukları için Birikim Hesabı açarak, bu hesaba aktarılmak üzere düzenli birikim talimatı verebiliyor. Dilersen Cashback’leri, dilersen de belirleyeceğin tutarı, belirlediğin sıklıkta çocuğun için açtığın Birikim Hesabı’nda biriktirmeye hemen başlayabilirsin. 

• Hisse senetleri, fonlar: Güvenli, iş modeli sağlam, nakit akışları düzgün, yatırımcılar arasında blue-chip veya temettü hissesi olarak bilinen; yatırımcılarına düzenli olarak kâr payı ödeyen şirketlerin hisseleriyle yapılan birikimler, yıllar içinde bileşik büyümenin etkisiyle çocukların eğitim kaynaklı masraflarını karşılayabilecek potansiyelde kazanç sağlayabiliyor. Bu noktada düzenli birikim, doğru hisse senedi veya fon seçimi, etkin risk yönetimi önem taşıyor. Özellikle temettü hisseleri, düzenli kâr payı ödemeleriyle getiri miktarını giderek artırarak yavaş yavaş çocukların finansal güvencesini sağlayacak bir servet biriktiriyor. Papara’da açtığın Yatırım Hesabı’nı çocuklarının geleceği için birikim yapmak amacıyla kullanabilirsin. 

• Altın, gümüş, platin: Çocuklar için birikim ve yatırım sürecinde ebeveynler, çeşitlendirme fırsatlarını da dikkate alabiliyor. Bu noktada mevcut piyasa koşullarındaki uygun yatırım enstrümanları düzenli birikimin konusu oluyor. Altın ve gümüş gibi kıymetli madenlerin yanı sıra düzenli faiz getirisi sağlayan vadeli mevduat hesapları da tercih edilebiliyor. Papara’da Kıymetli Maden Hesabı sahibi olarak altın, gümüş ve platin yatırımlarını kolayca yönetebilir, dilediğin tutarda altın, gümüş, platin satın alabilirsin. Ayrıca bu varlıklar için düzenli alım talimatı verebilir, çocukların için yıllarca sürecek bir birikim yolculuğunu başlatabilirsin. 

1. Eğitim sigortaları ve BES (Bireysel Emeklilik Sistemi): Çocuklar için en güvenli ve en kolay ulaşılabilir birikim, tasarruf ve yatırım yolları arasında eğitim sigortaları ve BES başı çekiyor. Eğitim sigortası temelde, ebeveynlerin başına gelebilecek olumsuz olaylarda, çocukların eğitim masraflarını garanti altına alan ve hak sahibi çocuklara ödeyen sigortadır. Ebeveynler, çocuklarının yaşına, kalan eğitim süresine göre hesaplanan bir prim tutarını taksitle ya da peşin olarak seçtikleri sigorta kuruluşuna öder. Bu tutar, ebeveynlerin başına gelecek olumsuz bir durumda çocuğun eğitim hayatını garanti altına alacak şekilde hesaplanır. Öte yandan pek çok çalışanın kendisi için tercih ettiği Bireysel Emeklilik Sistemi, çocuklar için de bir tasarruf yöntemi olarak seçilebiliyor. 18 yaşından küçük çocuklar için açılan BES hesapları, %30 devlet katkısı avantajı ve düzenli aylık ödemelerle, yıllar içinde katlanarak büyüyor. BES, biriken miktarı hisse senedi ağırlıklı ve diğer fonlarda, dönemin koşulları için en yüksek getiriyi sağlayabilecek varlıklarda değerlendirerek bileşik büyüme potansiyelini artırıyor. 

• Mevduat ve vasi hesabı: Mevcut yasalara göre ebeveynler, vasi hesabı açarak 18 yaş altındaki çocukları için hisse senedi yatırımı yapabiliyor ve halka arzlara katılabiliyor. Öte yandan daha geleneksel ve sabit getirili yatırım arayışında olan yatırımcılar da mevduat hesaplarından yararlanabiliyor.

• Gayrimenkul yatırımı: Gayrimenkul yatırımı hâlâ çocuklarının kendi evlerinde yaşamaya başladıklarında kira ödememelerini isteyen ebeveynler için en çok tercih edilen yatırımlar arasında sayılıyor.

Çocuklar için yatırım ve birikim yapma yöntemleri

Çocuklar için erken yaşta başlanacak yatırım ve birikim, mikro yatırımın zaman içinde yarattığı değeri ortaya çıkarır. Çünkü sanılanın aksine yatırım büyük sermayelerden çok istikrarla anlam kazanır. Küçük sermayelerle, küçük bütçelerle yapılan ve istikrarlı bir biçimde sürdürülen birikim ve yatırım, tıpkı “Damlaya damlaya göl olur” misali, zaman için büyük bir birikime dönüşür.

Bugünün modern finans uygulamaları, yatırım ve birikim planlarını otomatikeştirmenin etkin yollarını sunarak ebeveynlerin mikro bütçelerle yatırım ve birikim yapmasını kolaylaştırıyor. Örneğin Papara’da Birikim Hesabı açarak otomatik birikim talimatı verebilir, dilersen Cashback markalarından kazandığın anında nakitlerin doğrudan birikim ve yatırım hesabına aktarılmasını sağlayabilirsin. Papara’da birden fazla Birikim Hesabı açabildiğin için, bu hesaplardan birini dilersen çocukların için ayırabilir ve belirli bir miktar birikimi doğrudan oraya yönlendirebilirsin. Bunu yapar ve çocuklarına da etkin, düzenli bir iletişim yöntemiyle aktarırsan, çocuklarına küçük yaşta finansal disiplin kazandırmanın da adımlarını atmış olursun. Başka bir deyişle bir yandan çocuklarının geleceğine finansal yatırım ve birikim yaparken bir yandan da manevi yatırımla çocuklarının finansal bilinç geliştirimesine erken yaşta vesile olursun. 

Çocuklar için yatırım yaparken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Kendin için birikim ve yatırım yaparken nelere dikkat ediyorsan, çocukların için yatırım yaparken de aynı konulara dikkat etmen gerekir. Bir diğer deyişle, riskleri aktif bir biçimde yönetmen ve çocuğun için açtığın borsa hesabının amacını daima hatırlaman önem taşır. Bu sebeple uzun vadede sabit ve garantili getiriler sağlama potansiyeli yüksek olan yatırım araçlarını tercih etmek, değişen piyasa koşullarına göre portföyü yeniden ağırlıklandırmak, işi piyasa analizi olan aracı kuruluş partnerlerinin tavsiyelerini dikkate almak, uzun vadede en yüksek değeri elde etme konusunda işe yarar. 

Çocukları yatırım araçlarıyla tanıştırdıktan sonra yatırım hesabının kontrolünü ortaklaştırmak, çocukların piyasa okuryazarlığını iyileştirme konusuna destek olurken, finansal hedef belirlemede ve bir yaşam pratiği olarak hedef odaklı çalışma konusunda tavsiyeler vermek de finansal yatırımım manevi yatırım boyutunu güçlendirir. Çocuklar, finansal konularda özgürce konuşabildiklerinde, paranın değerini anladıklarında, arzu ettiklerini elde edebilmek için uygulamaları gereken birikim ve tasarruf fikirlediklerini kavradıklarında, birikim alışkanlığı kazanmaları ve hayatları boyunca uygulayacakları tasarruf davranışları edinmeleri de kolaylaşır.

Çocuklara yatırım ve finansal okuryazarlık eğitimi

Paparalı, yazının bu bölümüne kadar ebeveynlerin kendi iradeleriyle çocukları için tercih ettikleri yatırım fırsatlarından söz ettik. Ancak bir diğer önemli husus da, şüphesiz, çocuklara finansın, parasal ilişkilerin, birikim ve tasarrufun öneminin öğretilmesinden geçer. Çocuklar, okullarında bu konulara dair bilgiler öğrenir, ancak okuldan önce aile ortamında da para konusunun konuşulması, isteklerin nasıl ve ne zaman karşılanabildiğinin aktarılması önem taşır. Ebeveynlerin neden çalıştığı, neden işe gittiği, işe giderek neye sahip olabildikleri, sahip olduklarından artırdıklarını nasıl ve neden biriktirdiği gibi konular, çocukların anlayabileceği şekilde, nazikçe ve düzenli olarak çocuklara anlatılabilir. 

Türk filmlerinin klişelerinden sayılsa da geçerli yöntemler arasında görülen “limonata satma” görevini sen de bilirsin Paparalı, hatta belki de yaptın bile! Büyük şehirlerde çocuklara bu gibi özgürlük alanları tanımak pek mümkün olmasa da, özellikle internetten para kazanma yolları arasında çocuklara uygun olan yöntemler, para kazanma, harcama, tasarruf etme ve para yönetimi eğitimi vermek için tercih edilebilir. Bugün çocuklar, kontrollü bir biçimde oynadıkları oyunlar aracılığıyla elde ettikleri oyun içi ürünleri satarak para kazanabilecek bilinçte. Ebeveyn gözetiminde bu gibi küçük girişimcilik hikâyelerine izin vermeyi değerlendirebilirsin. Eski nesil görünse de çocuklara para yönetimini öğretmenin en etkin yollarından biri olan kumbara yöntemini de deneyebilirsin. Evde, çocuğun odasında konumlandırılabilecek bir kumbara aracılığıyla, bir sonraki oyuncak veya kitap hedefi için para biriktirme görevleri verebilir, düzenli gözlemle çocukların para biriktirme ve tasarruflu harcama alışkanlığı kazanmasına yardımcı olabilirsin. 

Uzun vadeli finansal planlama: Çocuğunuz için bir gelecek kurun

Erken yaşlarda kazanılan bu deneyimler, ilerleyen dönemlerde girişimciliğe, kendini işini kurmaya kadar gidebilir. Ebeveynler, kendi işini kurmak isteyen gençlerin en yakın finansman kaynakları olarak konumlanır. Riskler hatırlatılarak çocuklara bu gibi konularda destek olmak da başarı hikâyelerine imza atma yolunda önemli bir köşe taşı vazifesi üstlenir. Çocukların eğitimleri için yapacakları aktiviteleri desteklemek, örneğin Erasmus programına katılmasını sağlamak, başka bir şehirde üniversite veya lise okumasına izin vermek; ebeveynlerin çekindiği, ancak özünde çocukları erken olgunlaştıran ve sorumluluk sahibi bireyler olmasına yardımcı olan adımlardır. Çocukların için birikim ve yatırım planı oluştururken tüm ihtimalleri göz önünde bulundurmak, yalnızca ilkokul gibi kısa vadeli eğitim dönemlerinin ötesine geçerek üniversite, hatta yüksek lisans ve daha ileri akademik seviyeleri de hesaba katmak, çocuklarının kariyerlerini daha iyi bir biçimde inşa edebilmesi konusunda yapabileceklerin arasında yer alır. 

Ailelerin zamanı geldiğinde yapması gereken bir diğer husus da şüphesiz, miras planlamasıdır. Miras, bugün hâlâ servet ediniminin başlıca yollarından birisi olarak öne çıkıyor. Anne babaların bu konuda zamanı geldiğinde sınırları net bir biçimde belirlenmiş adımlar atması, tüm çocuklarının refahını çok daha uzun vadelerde güvence altına almalarının yolları arasında başı çekiyor. 

Dilersen öğrendiğimizi hatırlayarak yazımızı noktalayalım. Çocuklar için en iyi birikim ve yatırım yöntemi önceki yıllarda çoğu zaman gayrimenkulle sınırlı kalırken, bugünün anne babaları çocukları için BES başlatma, hisse senedi yatırımı yapma, halka arza katılma, fon veya devlet tahvili satın alma gibi yöntemlerle de çocuklarının finansal geleceğini güvence altına almayı tercih ediyor. Farklı yatırım araçlarında etkin risk yönetimiyle oluşturulacak ve güncellenecek portföyler, çocukların eğitim süreçlerini ve kariyerlerinin ilk yıllarını finansal açıdan güvenceli bir biçimde geçirebilmelerinin önünü açıyor. Finans ve para konularına aile içinde erken yaşlarda maruz kalmak, çocukların finansal yönetimi bilen, para disiplini olan, finansal okuryazarlık sahibi bireyler olmasına yardımcı oluyor. Şimdilik bu kadar, bir başka yazıda görüşmek üzere!

Sıkça Sorulan Sorular 

Çocukların için yapabileceğin yatırım türleri nelerdir? 

Çocuklar için hisse senedi, tahvil, fon yatırımları yapılabilir. Ebeveynler, aracı kuruluşlarda çocuklar için vasi hesap açarak çocukları adına yatırım yapabilir. Öte yandan altın, gümüş gibi kıymetli maden yatırımları veya gayrimenkul gibi yatırım enstrümanları da çocuklar için yatırım amacıyla kullanılabilir.

Çocuğun için yatırım yapmaya ne zaman başlamalısın? 

Çocuklar için yapılacak yatırımın değeri, uzun vadeli ve istikrarlı birikime dayanır. Dolayısıyla bu vadeyi uzatmak, çocuklar dünyaya gelir gelmez şartlar olgunlaştığında ilk yatırım adımlarını artırmak, elde edilecek değeri artırır. 

Çocuğun için yatırım hesabı nasıl açabilirsin?

Ebeveynler, yasal yükümlü oldukları çocuklar için aracı kuruluşlarda vasi yatırım hesabı açabilir.  

Hisse senedi yatırımı çocuklar için uygun mu? 

Temettü veren, düzenli kâr payı ödeyen, nakit akışı ve finansalları sağlam, köklü şirketlerde yapılacak hisse senetleri, çocukların temettülerle elde ettikleri kazançların bileşik büyümesinden yararlanmasını sağlar. Dolayısıyla güvenilir, riski az şirketlerde hisse senedi yatırımı çocuklar için uygundur.

BES (bireysel emeklilik sistemi) çocuklar için avantajlı mı? 

Bireysel emeklilik sistemi, disiplinli birikim için tercih edilebilecek ve bileşik faizin gücünden yararlanarak birikim miktarını büyütme olanağı sunan bir yatırım ve tasarruf aracıdır. Bireysel emeklilik sistemi, %30 devlet katkısı avantajıyla da öne çıkar. Birikim yapmak isteyen çocuklar ve yetişkinler için bireysel emeklilik hesabı avantajlıdır.

Çocuğun için birikim yaparken enflasyonu nasıl göz önünde bulundurmalısın? 

Çocuğun için oluşturacağın yatırım portföyünü de kendin için oluşturduğun yatırım portföyü gibi ele almalı, risk yönetimi ve fırsat analizi yapmalısın. Piyasayı yakından takip ederek çocuğun için oluşturduğun portföyü piyasa koşullarına göre güncellemen, uzun vadede elde edeceğin değeri artırır.