Lot ne demek? Borsada 1 lot ne ifade eder?

Anahtar Bilgiler

• Lot, finansal piyasalarda bir işlem birimidir.
  
  
• Borsa İstanbul’da 1 lot, 1 hisse senedine eşittir. 
  
  
• Farklı piyasalarda 1 lot, farklı işlem büyüklüklerine karşılık gelebilir.
  

Selam Paparalı! Özellikle Borsa İstanbul’da işlem yaparken çok karşına çıkabilecek bir kavramı özetlemek için buradayız. Halka arz haberlerini takip ediyor musun? “X şirketi kaç lot verir?” sorusuna daha önce denk geldin mi? Merak etme, borsada yatırım yaparken sık sık karşına çıkabilecek lot kavramına dair tüm ayrıntıları kısa ve öz bir biçimde bu yazımızda özetleyeceğiz. “1 lot kaç adet” gibi en sık sorulan sorulardan birini yanıtlamadan önce, “lot ne demek?” sorusu ışığında lot kavramının tanımına değineceğiz ve lot kavramının borsada nasıl kullanıldığını, lot büyüklüğünün ne anlama geldiğini ve borsada lot önemini başlık başlık anlatacağız. 😎

Lot ne demek?

Lot kavramı daha çok borsada karşına çıksa da, lot kelimesinin anlamı, bir yatırım aracının işlem birimidir. Lot, hisse senetleri, emtialar ve döviz gibi farklı varlıklar için bir birim ölçüm aracı olarak kullanılır. Hani gerçek hayatta uzunluk ölçmek için santimetre birimini kullanırız ya, tam da o şekilde, borsada da bir varlığın biriminden söz etmek için “lot” kavramını kullanmamız gerekir. “1 lot kaç adet” diye sorduğunu duyar gibiyiz. Borsada 1 lot, genellikle 1 hisse senedine karşılık gelir. Yani bir şirketten 1 lot hisse aldığında, 1 adet hisse senedi almış olursun.

Örneğin Borsa İstanbul’da 1 lot=1 hisse senedidir. Başka bir deyişle 100 lotluk bir hisse senedi satın aldığında, 100 adet hisse senedi satın almış olursun. Ya da bir halka arz, bireysel yatırımcı başına 34 lot verdiyse, 34 adet hisse senedi vermiş olur.  Ancak lot, forex gibi farklı piyasa türlerinde daha büyük işlem hacimlerine karşılık gelebilir. Bu noktada şunu söyleyebiliriz: Borsa İstanbul’da hisse senetleri özelinde lot ile adet aynı anlama gelir. Tam da bu sebepten, lot kavramının karşılık geldiği büyüklüğü anlayabilmek için lot kavramının hangi piyasada kullanıldığına dikkat etmek gerekir. 

Borsada lot kavramı nerelerde kullanılır?

Borsada, özellikle de Borsa İstanbul’da lot kavramı en çok hisse senedi işlemlerinde kullanılır. Papara Invest’ten bir alım-satım emri girdiğinde, lot cinsinden işlem yaparsın. 5 lot hisse sattığında, 5 adet hisse senedi satmış olursun. Ancak Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda, yani Borsa İstanbul’daki vadeli işlemlerde lot kavramı sözleşme büyüklüğünü belirler. 1 VİOP lotu, bin adet dayanak varlığı temsil edebilir. VİOP biraz daha ileri seviye olduğu için, bu kavramı ilerleyen yazılarda detaylandıracağımızı söyleyelim ve devam edelim. Özetle, lot kelimesiyle en sık karşılaşacağın yer, Borsa İstanbul’da spot hisse senedi işlemleri ve halka arzlardır. 

Lot sayısı ne anlama gelir? Borsada 1 lot ne ifade eder?

Lot sayısı, yatırım büyüklüğü göstergesidir. 1 lot 1 hisse senedine karşılık gelirken 100 lot, 100 hisse senedine karşılık gelir. Dolayısıyla, lot sayısı arttıkça yatırım büyüklüğü de artar. Yatırım büyüklüğündeki artış, doğal olarak riskleri de artırır; zira kazanç ve kayıpların etkisi de lot sayısı büyüdükçe değişir. Örneğin bir hisse senedinin birim fiyatı 50 TL olsun. 1 lot alabilmek için 50 TL yatırım yapman gerekir. 10 lot alırsan, 500 TL ödemen gerekir. Bir halka arzda, şayet yatırımcı başına 30 lot vermişse ve o hisse senedinin işlem görmeye başlama fiyatı 30 TL ise, her yatırımcıda 900 TL değerinde, 30 lot hisse senedi bulunduğu sonucu çıkabilir.

Lot  büyüklüğü getiri ve risk üzerinde nasıl rol oynar?

Gördüğün gibi, lot, aslında senin yatırım miktarını da belirler. Bir hisse senedi üzerinde 1.000 lota karşılık gelecek değerde bir işlem yaptığında veya elinde o hisse senedinden 1.000 lot tuttuğunda, kazanç potansiyelin artarken, aynı oranda riskler de artar. Hisse senedi düştüğünde, 1.000 lottaki değer kaybını portföyünde görür, kazançta da aynı şekilde 1.000 lotluk yükselişi hissedersin. Yani lot, yatırım büyüklüğünü gösterir ve yatırım büyüklüğüne göre risk ve fırsatlar da artar. Bu noktada, küçük lotlarla yatırım yapmak, kontrolü elden bırakmamak anlamına gelir. 

Papara olarak yatırımı bir serüven, bir maraton olarak görüyor ve uzun vadeli stratejileri öne çıkarıyoruz. Bu açıdan, yatırım yolculuğuna küçük lotlarla başlamak, yatırımcılıkta tecrübe kazandıkça işlemlerini de buna göre şekillendirmek, yeni başlayanlar için en iyi stratejilerden biridir. Öte yandan lot seçerken çeşitlendirme stratejilerini uygulamak da dengeli bir portföy oluşturma ve bu sayede risk yönetimi yapmada önem arz eder. Lot yani hisse senedi seçerken finansal analiz yapmak, teknik analiz ve temel analiz gibi temel kavramlara hakim olmak, deneyimini artırır. 

Lot hesaplaması nasıl yapılır?

Söylediğimiz gibi, Borsa İstanbul’da 1 lot = 1 adet hisse senedidir. Bu açıdan, bir yatırımın maliyetini hisse senedi fiyatını ve lot sayısını kullanarak hesaplayabilirsin. Örneğin 35 TL’lik bir hisse senedi satın aldığını düşünelim. 10 lot satın aldığında maliyetin 350 TL, 20 lot satın aldığında maliyetin 700 TL olur. Birim fiyatı yani lot fiyatı 35 TL ise, 100 lot hisse senedi ise 3.500 TL eder. 

Gördüğün gibi, Borsa İstanbul’da lot hesaplamanın mantığı çok basit. Ne kadar çok lot satın alırsan, portföyünde o hisse senedinin kapladığı alan, yani portföydeki ağırlığı da o kadar fazla olur. 

Yeni başlayanlar için lot alım stratejileri

Lot mantığı, yeni başlayanlar için de borsada ve özellikle Borsa İstanbul’da yatırım yapmak için düzenli bir strateji hazırlama imkânı sunar. Yeni başlayanlar, küçük lotlu işlemlerle borsada işlem yapmaya dair alışkanlık kazanabilir ve bu sayede hem psikolojik hem de finansal açıdan yönetilebilir bir stratejiyle borsa yatırımcılığına başlamış olunur. 

Yatırımcılar, düzenli lot alım stratejisiyle belirli periyotlarda azar azar hisse senedi alarak, maliyetlerini ortalayabilir. Ortalama maliyet düşürme olarak da adlandırılan bu strateji, varlık düşse de yükselse de düzenli olarak lot almayı öngörür. Düzenli alım, uzun vadede varlığın maliyetini ve yatırım maliyetini düşürür, bu sayede yatırımı uzun vadede daha kazançlı bir tercihe dönüştürebilir. 

Öte yandan lot stratejisi, düzenli yatırım yapmak isteyenler için de avantajlı bir yol sunar. Örneğin her ay, fiyatı ne olursa olsun, birkaç hisse senedinden 10’ar lot almak gibi bir düzenli yatırım stratejisi benimsediğini varsayalım. 12 ay boyunca her ay düzenli 10 lot hisse senedi alırsan, elinde her bir hisse senedinden 120 lot olur. Bu sayede hem yatırım disiplini kazanmış olur, hem de sermayeni akıllıca değerlendirerek çeşitli hisse senetlerinde düzenli yatırım yapmış olur. Yatırım stratejini bu sayede “az, çoktur” mantığıyla ilerletmiş olur ve her ay, yönetilebilir yatırımlar gerçekleştirebilirsin. Şayet bir ay ekstra nakit ihtiyacın doğduğunda, o ay alım yapmaz, takip eden ay elin rahatladığında alacağın lot miktarını artırabilir ve bu sayede yine portföy amaçlarına ulaşmış olabilirsin. 

İşte bu kadar. Lot kavramının inceliklerini kısaca, yalın bir anlatımla seninle paylaştık. Bu gibi içeriklerle Papara Invest Blog’da yatırım yolculuğunu ileri taşımak ve yatırım kültürünü geliştirmek istersen, biz hep buradayız Paparalı!